Je bedrijf efficiënter maken met de Waardeketen van Porter

Efficiënter werken willen we allemaal. Soms is het lastig om inzichtelijk te krijgen waar de verbeterpunten liggen en welke onderdelen het juist al goed doen. De Waardeketen (Value Chain) van Porter maakt dit makkelijker. Dit model gebruik je om te kijken hoe je bedrijf intern scoort en welk resultaat daaruit komt. Welke waarde voegen je afdelingen toe? En hoe kun je deze verbeteren? Je leest er meer over in dit blog.

Zou je interesse hebben in een vrijblijvend adviesgesprek?

Vrijblijvend met een ervaren strateeg

Jessie Vullings

17 Nov, 2020

}

0 minuten

Wat heb je aan de Waardeketen van Porter?

Met de Waardeketen van Porter kun je ontdekken wat binnen jouw organisatie de sterke en zwakke punten zijn als het gaat om de toegevoegde waarde van de afdelingen en om hun onderlinge communicatie. Dat is een hele mond vol. In een notendop komt het hierop neer: via dit model ontdek je enerzijds waar de communicatie wel en niet goed gaat en anderzijds of de activiteiten waarde of geen waarde opleveren.

Dit model is daarmee een onderdeel van je interne analyse. Uiteindelijk kun je met deze analyse vaststellen hoe je bedrijf intern functioneert. Zijn er nog dingen die dringend moeten worden aangescherpt? Of loopt eigenlijk alles wel op rolletjes? Porters Waardeketen vertelt het je. Maar hoe zit het model in elkaar?

Waardeketen Value Chain Porter OMCBase

Helemaal rechts vind je het resultaat

Het model heeft qua vorm iets weg van een grote pijl. In de punt hiervan (helemaal rechts) staat de uiteindelijke winst. Deze winst hoeft niet in exacte cijfers uitgedrukt te worden, maar vertelt hoe positief (of negatief) en bedrijfsketen functioneert. Je kunt het zien als een soort samenvatting van de analyse.

De secundaire (ondersteunende) activiteiten

Daarnaast staan in het model negen zogeheten activiteiten. Bovenaan vind je vier liggende balken; dit zijn de secundaire activiteiten. Van boven naar beneden gaat het om:

  1. Infrastructuur van het bedrijf
  2. Personeelsmanagement
  3. Research & Development
  4. Inkoop/bemiddeling (procurement)

Deze secundaire activiteiten worden ook wel ondersteunende activiteiten genoemd. Heel kort gezegd zorgen zij ervoor dat de taken binnen de primaire activiteiten uitgevoerd kunnen worden. Iets later in dit blog ga ik hier dieper op in.

De primaire activiteiten

Laten we eerst nog even naar deze primaire activiteiten kijken. Dit zijn de vijf blokken die je onderaan in het model ziet staan. Dit kun je interpreteren als een soort tijdlijn die van links naar rechts loopt. Stap voor stap kom je deze activiteiten tegen:

  1. Inkomende logistiek
  2. Productie
  3. Uitgaande logistiek
  4. Marketing & Sales
  5. Services/Aftersales
checklist omcbase

Kijken naar de waarde per activiteit

Het is de bedoeling dat je met dit model kritisch kijkt naar hoe je bedrijf intern scoort. Daarvoor moet je alle negen activiteiten langsgaan en opschrijven welke waarde zij aan je bedrijf toevoegen. Ik geef je een aantal voorbeelden, zodat je een beeld kunt krijgen bij de bedoeling achter de Value Chain van Porter.

Wat zijn nou precies toegevoegde waardes binnen dit model?

Wat je vooraf moet weten is dat elk bedrijf beschikt over zo’n Waardeketen. Het maakt niet uit of het gaat om een bedrijf dat net een jaar bezig is of om een multinational die al decennia lang aan de top staat.

1. Infrastructuur van het bedrijf

Hier gaat het om de bovenste bestuurslaag van een bedrijf. De CEO en andere invloedrijke managers hebben het hier voor het zeggen. Vanaf boven geven zij de opdrachten. Er kan bijvoorbeeld bepaald worden dat een kledingbedrijf binnen drie maanden 5.000 shirts moet verkopen.

Een toegevoegde waarde hier kan zijn dat het bedrijf fiscaal erg onderlegd is en dat het bedrijf daarom weet hoe het zo min mogelijk belasting hoeft te betalen.

2. Personeelsmanagement

Deze afdeling moet zorgen dat de juiste mensen voor de juiste klussen worden ingehuurd. Hierbij moet zowel gelet worden op kundigheid en professionaliteit als op de kosten. Het is belangrijk dat deze afdeling niet puur en alleen mensen aanneemt, maar ook zorgt voor doorgroeimogelijkheden en het motiveren van personeel.

Een toegevoegde waarde kan zijn dat voor relatief lage kosten relatief hoog geschoold personeel aangenomen kan worden. Een andere waarde kan zijn dat de HRM-afdeling dusdanig fijne werkomstandigheden mogelijk maakt, dat de werknemers érg tevreden zijn en daardoor langer behouden worden.

Afdeling HRM waardeketen Porter

3. Research & Development

Research & Development kun je kortgezegd omschrijven als techniekontwikkeling. Binnen deze afdeling zitten de mensen die de juiste informatie en kundigheid hebben om het bedrijf te laten blijven ontwikkelen. Zij zijn constant op zoek naar (technische) verbeteringen voor het product of de dienst en voeren deze verbeteringen ook uit.

Een toegevoegde waarde is dat hierdoor bijvoorbeeld productiesystemen continu up-to-date blijven, waarmee relatief goedkoop doorontwikkeld kan worden (er hoeft dan niet jaarlijks een duur systeem aangeschaft te worden).

4. Inkoop/bemiddeling (procurement)

Deze afdeling zorgt dat alle benodigde producten en materialen aangeschaft worden die nodig zijn om het werk binnen je bedrijf uit te voeren. Hier worden bijvoorbeeld contracten met leveranciers geregeld, alsmede de inkoop van producten en andere afspraken.

Een toegevoegde waarde kan hier zijn dat er heel kostenefficiënt gewerkt kan worden, door voor hele scherpe prijzen zaken in te kopen.

5. Inkomende logistiek

Hier gaat het om de halffabricaten die door leveranciers geleverd worden. Er moet gezorgd worden dat deze goed worden verwerkt, worden opgeslagen en kunnen worden ingezet. Van deze halffabricaten worden de producten gemaakt.

Een toegevoegde waarde kan zijn dat deze halffabricaten op een zeer voordelige wijze kunnen worden opgeslagen, of dat je bedrijf op ontzettend goede voet staat met een leverancier (wat misschien tot kortingen of andere flexibiliteit leidt).

6. Productie

In dit proces wordt het product of de dienst geproduceerd en komt deze tot stand. Het is belangrijk dat hierbij iedereen weet wat er gedaan moet worden. Wanneer alle neuzen dezelfde kant op staan behaal je de beste resultaten.

Een toegevoegde waarde binnen deze activiteit kan zijn dat er ontzettend kostenefficiënt gewerkt kan worden en dat producten relatief goedkoop vervaardigd kunnen worden.

Afdeling productie waardeketen Porter

7. Uitgaande logistiek

Hier worden de producten klaargemaakt om te worden verzonden naar de (nog niet bekende) klant. Denk bijvoorbeeld aan verpakkingen van de producten, maar ook aan dozen waarin een hele bundel producten tegelijk verzonden kan worden. Hier komt ook de distributie van je bedrijf kijken.

Het kan zijn dat je bedrijf hele waardevolle distributiekanalen gebruikt: dat is dan zeker een toegevoegde waarde.

8. Marketing & Sales

Bij marketing & sales ligt de focus op het aan de man brengen van het product of de dienst. De marketeers zorgen voor de vraag naar het aanbod en zorgen dat het aanbod naar de juiste retailers gaat.

Een goed communicerende afdeling is hier een grote toegevoegde waarde. Als het marketing- en salesteam bijvoorbeeld de USP’s van jouw bedrijf zeer aantrekkelijk kan overbrengen dan is dat veel waard.

9. Service/Aftersales

Ook als het product of de dienst al verkocht is, moet je bedrijf bereikbaar blijven voor klanten. Zijn er vragen, opmerkingen, onduidelijkheden, klachten of andere zaken? Dan moet je daar altijd op kunnen reageren. Hoe beter je dit doet, hoe meer tevreden de klant zal zijn.

Een persoonlijke klantenservice is een voorbeeld van een toegevoegde waarde, maar ook de garantie die op je product of dienst zit is daar een voorbeeld van.

klantenservice yaël omcbase

Een voorbeeld om je te helpen bij het invullen

Nu je weet welke functie het model heeft, wordt het tijd om de Waardeketen van Porter zelf in te vullen. Om je daarbij te helpen zal ik je een voorbeeld geven. Ik pak er nog een keer het eerder genoemde (fictieve) kledingbedrijf bij.

De opdracht gaat langs de secundaire activiteiten

Binnen het kledingbedrijf wordt vanuit het management gezegd dat er 5.000 shirts verkocht moeten worden binnen drie maanden.

Als reactie daarop gaat het HRM-team aan de slag: is er genoeg personeel op dit moment? Zijn de huidige werknemers capabel genoeg om aan die vraag te kunnen voldoen? Zo niet, dan ondernemen zij actie door een wervingscampagne in te zetten. Als dat gebeurt, overleggen zij dat eerst met de directeur.

Vervolgens zal de R&D-afdeling merken dat 5.000 shirts wel een groot aantal is: daarom moeten er verschillende soorten komen in meerdere kleuren en materialen en met verschillende opdrukken. Direct gaan zij aan de slag om dit mogelijk te maken.

De inkoop-/bemiddelingsafdeling krijgt deze nieuwe opdracht door en gaat direct bij de huidige leverancier aankloppen. Er moeten namelijk genoeg halffabricaten zijn om überhaupt deze 5.000 shirts te kunnen leveren. Maar sinds besloten is dat er ook nog meerdere kleuren en opdrukken gebruikt worden, moet ook hier inkoop voor gedaan worden.

De opdracht komt bij de primaire activiteiten

Vervolgens zorgt de afdeling ‘inkomende logistiek’ dat alle producten naar behoren binnenkomen. De afspraken met de leverancier staan en de opslag van de geleverde halffabricaten wordt ook geregeld.

Daarna gaat de focus naar de productie: zij weten dat er 5.000 shirts geproduceerd moeten worden en dat daarvan één vijfde rood, één vijfde wit enzovoorts is. Ze zorgen dat binnen de geplande tijd de juiste hoeveelheden shirts geproduceerd worden. Dat is geen probleem, omdat de juiste materialen voorhanden zijn en omdat het bedrijf beschikt over voldoende en geschoold personeel.

Vervolgens is de afdeling ‘uitgaande logistiek’ er klaar voor om deze shirts klaar te maken voor verzending. Ze worden allemaal voorzien van een label, ze worden vakkundig ingepakt en in orders van honderd verpakt.

Deze orders heeft de marketingafdeling namelijk voor elkaar gespeeld. Zij wisten al wat de plannen waren (5.000 shirts, waarvan één vijfde rood, één vijfde wit enzovoorts) en hebben direct mogelijk interessante winkels gecontacteerd. Daaruit zijn een aantal orders gekomen, die op dit moment worden klaargemaakt.

Achteraf staat de afdeling ‘aftersales’ natuurlijk klaar voor iedereen: klant of geen klant. Door de persoonlijke aanpak en het nabellen van bestaande klanten zijn vierentwintig van de vijfendertig orders opnieuw geplaatst. En voor de andere elf orders staat nog een gesprek ingepland.

bouwstenen voor succes value chain Porter

Alles moet op elkaar aansluiten

In bovenstaand voorbeeld sluiten alle negen activiteiten naadloos op elkaar aan. Elk ‘onderdeel’ weet waar het aan toe is en wat er moet gebeuren; het doel is duidelijk. Elke afdeling stelt zich daarop in en gaat ervan uit dat dit behaald wordt.

Hoe beter alles op elkaar aansluit, hoe gestroomlijnder je bedrijf is. Door met behulp van de Value Chain van Porter je bedrijf intern te analyseren, kom je erachter hoe deze activiteiten uit de Waardeketen functioneren bij jouw business.

Zo ontdek je of je al ontzettend goed bezig bent, of dat wellicht één van de afdeling nog wat achterloopt. Dat zorgt voor veel vertraging binnen het gehele proces. Alle afdeling moeten van elkaar weten wat er moet gebeuren en wat er uiteindelijk gebeurt. Zitten niet alle afdelingen op één lijn? Dan komt daar gerommel van.

Ingrijpen als het misgaat

Stel je maar eens voor dat één (of meerdere) van deze ‘onderdelen’ niet helemaal goed heeft begrepen wat de bedoeling is. De eerder zo gesmeerde procesmachine loopt dan finaal stuk. Er zijn bijvoorbeeld te weinig grondstoffen waarmee de shirts gemaakt kunnen worden (inkomende logistiek/procurement). Of er is te weinig personeel, waardoor al het huidige personeel te kampen krijgt met overbelasting (HRM). En wat dacht je van het feit dat de marketingafdeling de afnemers had belooft dat er 10.000 shirts beschikbaar zouden zijn, terwijl er in werkelijkheid maar 5.000 beschikbaar zijn (Marketing/Sales)?

Al deze fricties zorgen ervoor dat de hele boel vastloopt en dat alles als een kaartenhuis in elkaar stort. Belangrijk dus dat je tijdig deze fouten kunt opsporen en waar mogelijk de schade beperkt.

Vervolgens kun je gaan zorgen dat alle activiteiten weer naadloos op elkaar aansluiten. Zorg dat mensen bijvoorbeeld frequent met elkaar communiceren en niet pas aan het einde van het project. Of kies ervoor om — juist als management — zeker te zijn dat de opdracht bij elke afdeling juist is doorgekomen, door overal te controleren.

Ontdek sterke en zwakke punten middels de Waardeketen

Middels de Waardeketen van Porter kun je dus ontdekken waar de sterke en zwakke punten van jouw business liggen. Dit is ontzettend waardevol. Je kunt eventuele zwakke punten verbeteren en sterke punten juist extra belichten.

Doordat je inziet of elke activiteit wel of geen waarde toevoegt aan je bedrijf kun je besluiten om wel of niet in te grijpen. Je kunt het gehele proces efficiënter maken of bijvoorbeeld investeren in relaties met leveranciers.

Wil jij weten hoe je jouw bedrijf intern beter kan laten functioneren?

Jouw bedrijfsgroei kan sneller en beter. Met het commercieel groeiplan ontdek je waar de essentie zit voor groei.
Bekijk commercieel groeiplan
js_loader